تدبّر قرآن چه مقدمات و پیشنیازهایی لازم دارد؟
در تدبّر قرآن آشنایی کلی با عربی قرآن و کلیات تاریخ اسلام کافی است، و نیازمند به ادبیات و قواعد پیچیده عربی نیست.
تدبّر قرآن یکی از فعالیت های قرآنی عمومی است که بر مقدماتی چون روخوانی، روان خوانی، ترجمه و مفاهیم و ادبیات آسان قرآنی استوار است، البته اگر حفظ قرآن هم به مقدمات اضافه شود بهتر است. زمانی انسان می تواند در قرآن تدبّر کند که این مقدمات را دارا باشد. کسی که نمی تواند قرآن را روان بخواند یا ناتوان از فهم ترجمه الفاظ قرآن است، نمی تواند در قرآن تدبّر کند.
رهبر معظم انقلاب می فرماید: انس با قرآن، مجالست با قرآن، تفهم قرآن، تدبّر قرآن، اينها لازم است. مقدمه‌ي اين كار اين است كه بتوانيم قرآن را بخوانيم، بتوانيم قرآن را حفظ كنيم؛ حفظ قرآن خيلي مؤثر است.
و در جایی دیگر می فرماید: تلاوت قرآني مطلوب است كه انسان با تدبّر بخواند و كلمات الهي را بفهمد، كه به نظر ما مي‌شود فهميد. اگر انسان لغت عربي را بلد باشد و آنچه را هم كه بلد نيست، به ترجمه مراجعه كند و در همان تدبّر كند؛ دو بار، سه بار، پنج بار كه بخواند، انسان فهم و انشراح ذهني نسبت به مضمون آيه پيدا مي‌كند كه با بيان ديگري حاصل نمي‌شود؛ بيشتر با تدبّر حاصل مي‌شود؛ اين را تجربه كنيد. لذا انسان بار اول وقتي مثلا ده آيه‌ي مرتبط به هم را مي‌خواند، يك احساس و يك انتباه دارد؛ بار دوم، پنجم، دهم كه همين را با توجه مي‌خواند، انتباه ديگري دارد؛ يعني انسان انشراح ذهن پيدا مي‌كند. هرچه انسان بيشتر انس و غور پيدا كند، بيشتر مي‌فهمد؛ و ما به اين احتياج داريم.
ارتباط حفظ قرآن با تدبّر قرآن
رهبر معظم انقلاب در باره جایگاه حفظ و ارتباط آن با تدبّر قرآن می فرماید: به سمت حفظ قرآن بيشتر برويد. حفظ، وسيله است البته؛ حفظ وسيله است. حفظ، هدف نيست. حفظ قرآن، وسيله است؛ وسيله است براي اين كه انسان، آسان بخواند، آسان تكرار كند و امكان تدبّر پيدا كند. جوانها بروند از استعدادشان، از حافظه‌شان استفاده كنند؛ بچه‌ها را، جوانها را بكشانيد به سمت حفظ قرآن. البته امروز با گذشته‌ي ما قابل مقايسه نيست، خيلي جلو هستيم؛ اما كم است. آنچه كه الان در كشور ما وجود دارد، كم است. بروند به سمت حفظ قرآن. وقتي كه حفظ شد، حفظ حاصل شد، آن وقت توان و فرصت براي تدبّر بيشتر پيدا خواهد شد و همين تدبّر است كه كليد است. كليد اصلي، همين تدبّر در قرآن و فكر كردن در قرآن است.